عایق الاستومری (Elastomeric Insulation)

عایق های الاستومری از جمله مواد سلولی انعطاف پذیر سلول بسته بوده و برپایه پلی وینیل کلراید (PVC)، نیتریل بوتادین رابر (Nitrile Butadiene Rubber -NBR) و یا اتیلین پروپیلن دیان مونومر رابر (Ethylene Propylene Diene Monomer – EPDM) ساخته می شوند.

لاستیک NBR که با Buna-N و Perbunan نیز شناخته می شود، یک لاستیک سینتتیک متشکل از پلیمر آکریلونیتریل (ACN) و بوتادین است. نام های تجاری آن عبارتند از نیپل (Nipol)، کرایناک (Krynac) و یوروپرن (Europrene).

لاستیک EPDM لاستیکی سینتتیک و الاستومری بوده و کاربردهای وسیعی دارد. لاستیک های EPDM معمولا مقاومت حرارتی بسیار خوبی فراهم می آورند. مواد عایق سلول بسته مقاومت بسیار عالی در مقابل عبور بخار آب از خود نشان می دهند به طوری که پس از نصب، به هیچ گونه حائل بخار آب دیگری نیاز نیست.

خاصیت مقاومت زیاد در مقابل بخار، به همراه خاصیت تابش بالای لاستیک اجازه می دهد که مواد سلول بسته انعطاف پذیر با ضخامت نسبتا کمی از چگالش سطحی جلوگیری کنند. در نتیجه، از این گونه مواد در سیستم های سرمایش، لوله کشی ها و تهویه استفاده می شوند. البته از اینگونه مواد میتوان در خطوط آب گرم و گرمایش نیز استفاده نمود.

عایق های الاستومری، گرچه نسبت به پشم سنگ و یا پشم شیشه گران ترند، ولی به دلیل بی نیاز بودن از پوشش مضاعف (Jacketing) برای کاربردهای دمای پایین بسیار مقرون به صرفه می باشند. از سریع ترین راه ها برای عایق کردن سیستم های لوله کشی آماده و ساخته شده، استفاده از عایق های الاستومری است.

این گونه عایق ها، ضریب انتقال حرارت بسیار پایینی داشته و انعطاف پذیر می باشند و برای محیط هایی که فضای کاری کمی داشته باشند، بسیار مناسب هستند.

مقایسه بین NBR و EPDM

همواره اختلافات بین مشخصات EPDM و NBR مورد بحث متخصصین بوده است ولی حقیقت این است که بسیاری از مشخصات NBR و EPDM کاملا شبیه هم هستند و اختلافات بسیار ناچیزی با هم دارند. در کل می توان گفت که ممکن است کاربری EPDM در بعضی موارد بسیار خاص، اندکی از NBR بهتر باشد ولی باید توجه کرد که تولید EPDM بسیار مشکل است و بیشتر عایق سازان نیز EPDM با خلوص 100% نمی سازند چراکه مقرون به صرفه نیست.

جدول زیر جهت مقایسه عایق های سلول بسته انعطاف پذیر NBR و EPDM ارائه می شود:

کاربرد مواد عایق سلول بسته انعطاف پذیر

– کاربری بسیار مناسب عایق های سلولی انعطاف پذیر، در سیستم های تهویه مطبوع، گرمایش و سرمایش، کانال های آب و هوا و خنک سازها مشهود است.

– مواد الاستومری برای کاربردهایی که در آنها چرخه های حرارتی از گرم به سرد و بلعکس به طور مرتب وجود دارد، بسیار مناسب اند.

– در صورت داشتن ضخامت مناسب، می توان از این عایق ها در فرآیندهای فوق سرد (Cryogenic) نیز استفاده کرد هرچند احتمال خرد شدن عایق وجود دارد.

مزایای عایق های الاستومری

– مقاوم در مقابل آلودگی های بیولوژیکی مانند گرد و خاک، رطوبت و بخار آب

– پایداری زیاد

– مقاوم در مقابل اوزون و ماوراء بنفش

– مقاوم در مقابل خوردگی

– ضریب انتقال حرارت بسیار پایین

– نصب آسان به همراه خودبست، بسیار مناسب برای محیط هایی که جای کار زیادی ندارند

– بدون فیبر و بدون تولید ریزگرد و غبار

– انعطاف پذیر

– غیر سمی

– جکتینگ ها و پوشش های خارجی متنوعی برای آنها وجود دارد (گرچه در بسیاری از مواقع نیازی به جکتینگ نیست)

– قابلیت چسبندگی و پذیرش رنگ بالا

– مقاوم در مقابل فشار و ضربه

معایب عایق های الاستومری

– قیمت بالاتر نسبت به پشم سنگ و پشم شیشه

– مواد عایق سلول بسته الاستومری از جمله مواد ترموست (Thermoset) هستند، بدین معنی که در مقابل افزایش دما و یا مجاورت طولانی با گرمای زیاد، به تدریج دچار شکست و واپاشی می شوند. چنانچه دما افزایش یابد، مواد الاستومری به تدریج الاستیسیته (انعطاف پذیری) خود را از دست می دهند و بدون هیچ گونه تغییر ابعادی قابل توجهی، ترد می شوند (و ممکن است در اثر ضربه بشکنند). اما در صورتی که دما دوباره پایین آمده و در محدوده مجاز کاری باشد، مواد الاستومری خاصیت الاستیسیته خود را بازیافته و باز انعطاف پذیر می شوند.

– معمولا ضریب انتقال صوت مواد سلولی انعطاف پذیر از پشم سنگ و پشم شیشه بیشتر است (عایق آکوستیک نیستند)، چراکه چگالی و صلبیت آنها از پشم های معدنی و شیشه بیشتر است.

ضخامت های پیشنهادی برای لوله ها در شرایط مختلف

منبع: دانشنامه عایق ایران